TERAPIJA JEDNOM DOZOM
Terapija zračenja jednom dozom tokom operacije
Intraoperaciona radioterapija (IORT) metoda je kojom se jednokratnim zračenjem pacijentica tretira tokom hirurške operacije tumora dojke. Ovako se eliminiše potreba za postoperacionom radioterapijom. Ukoliko to ljekar naloži, moguća su i dodatna zračenja.
Nakon uklanjanja tumora iz dojke tokom operacije, tačno određena zona se zrači, dok je istovremeno okolno zdravo tkivo zaštićeno. Ovim se potreba za svakodnevnim dolaskom u bolnicu eliminiše a to pacijentici obezbjeđuje veće psihološko zadovoljstvo.
Era jednokratne radioterapijske doze tokom operacije počinje…
Šta je jednokratna radioterapija?
Korištenjem intraoperativne radioterapije (IORT) kod pacijentica s tumorom dojke, radioterapija se može okončati jednokratnim zračenjem tokom operacije. Po uklanjanju tumora iz dojke, specijalni aplikator u uređaju postavlja se u zoni tumora. Nakon veoma preciznih proračuna, ova se zona zrači jakom dozom dok su sva okolna zdrava tkiva zaštićena.
Kako se primjenjuje tradicionalna radioterapija?
Radioterapija se vrši preko “linearnih akceleratora” koji proizvode fotone i elektrone u specijalno zaštićenim radiološkim sobama na odjeljenjima onkologije. U skoro svim slučajevima u kojima je dijagnosticiran tumor dojke i primijenjena terapija “zaštitne operacije” (u kojoj se samo dio dojke sa tumorom uklanja a ostatak dojke se ne dira), radioterapija slijedi nakon operacije.
Poželjno je početi s radioterapijom nakon hemoterapije, kod pacijentica kojima je to potrebno, ili bar 3 sedmice nakon operacije kod pacijentica koje su liječene hormonskom terapijom. Kod pacijentica kod kojih se primjenjuje radioterapija kod malignih oboljenja dojki, prvo se uzima poprečni presjek uvećan za 2 mm i unosi se u računar za planiranje tomografije. Nakon toga se pristupa pripremi radi terapijske doze potrebne za ugrožene zone dojke dok se istovremeno zdravi organi štite (srce, glavne srčane arterije, pluća, druga dojka, odnosno sva mjesta gdje se bolest nije proširila). Nakon odobrenja terapije, pacijentica dobija radioterapiju u trajanju od 5 do 7 sedmica, u zavisnosti od stanja bolesti koje određuje onkolog radiolog. Ostale pacijentice podvrgavaju se kratkotrajnoj terapiji koja se zove hipofrakcija, u trajanju od 3 sedmice.
Prednosti jednokratnog zračenja
Aplikacija jednokratnog zračenja vrši se intraoperativnom radioterapijom (IORT), alatom kojim se linearni akcelerator koristi skoro istovijetno tradicionalnoj radioterapiji. Ova metoda koristi se u operacionoj sali zahvaljujući bezbijednom, prenosivom uređaju koji radi skoro kao i linearni akcelerator, samo što proizvodi energiju elektrona bez potrebe da se rukovalac zaštiti, kao što je to slučaj s tradicionalnim linearnim akceleratorom. Pored hirurškog tima koji izvodi operaciju, u operacionoj sali nalaze se još i specijalista radiolog onkolog i medicinski fizičar. Na ovaj način, uporedo s operacijom sprovodi se i radioterapija. To je značajna prednost za pacijenticu jer ne mora više čekati da rana zaraste nakon operacije, ili planirati radioterapiju i svakodnevno odlaziti u bolnicu na terapiju. Time se postiže i znatno skraćenje ukupnog trajanja liječenja.
Tokom operacije, po uklanjanju tumora iz dojke, specijalni aplikator u uređaju postavlja se u zoni tumora. Nakon veoma preciznih proračuna, ova zona se zrači jakom dozom dok su sva okolna zdrava tkiva zaštićena. Iako je primjena jednokratnog zračenja ili neke druge metode specifično na zonu tumora, za razliku od metoda zračenja cijelih grudi, sve rasprostranjenija i prihvatljivija posljednjih godina, terapija jednokratnim zračenjem nije za svaku pacijenticu. Odluku o tome da li je pacijentica pogodna za ovu vrstu terapije kolektivno donose radiolog onkolog, hirurg i patolog koji se direktno bave pacijenticom. Dob pacijentice, veličina tumora i ostale patološke odlike tumora igraju veoma važnu ulogu pri donošenju ove odluke.
Ko je pogodan za pojačanu (boost) radioterapiju?
Pacijentice mlađe od 50-60 godina ne uzimaju se u obzir kao idealne kandidatkinje za jednokratnu terapiju. Kod ovih pacijentica neophodno je zračiti zonu tumora i grudi u cjelini, na tradicionalan način. Nakon završetka terapije primijenjene na grudi u cjelini u trajanju od 25 do 28 radnih dana, isključujući vikende, umjesto grudi u cjelini, samo će zona iz koje je tumor izvađen biti zračena, za šta je potrebno oko 5 do 8 radnih dana, u zavisnosti od pacijentice i njenog opšteg stanja. Ovo zračenje cijele zone sa tumorom naziva se pojačano (boost) zračenje. Zahvaljujući IORT metodi, pojačano zračenje jednokratno se aplicira tokom operacije, nakon čega se zrače grudi u cjelini a ukupno vrijeme terapije skraćuje.
Primjena radioterapije na zonu oko bradavice
Zaštitni hirurški tretman dojke neće biti pogodan za neke pacijentice. Tamo gdje je potrebno odstraniti kompletne grudi, bradavice i okolna zona se ne diraju radi što boljeg estetskog rezultata. Postupak se naziva mastektomija sa zadržavanjem bradavica. Bradavice i tkivo ispod bradavica se IORT metodom jednokratno zrače u cilju smanjenja rizika od pojave bolesti. Postupak pojačanog zračenja u Turskoj se po prvi put izveo u Acibadem Maslak bolnici, u centru za zdravlje dojke.
